Powrót do pełnej sprawności po urazie może niekiedy trwać kilka tygodni, a nawet miesięcy. Okres regeneracji po kontuzji zależy od wielu czynników, począwszy od poziomu uszkodzenia tkanek czy kości, a skończywszy na metodzie leczenia oraz uzyskanych dzięki niej efektach. Każdy przypadek rozpatruje się indywidualnie. Istnieją jednak pewne kryteria umożliwiające ustalenie stopnia, w którym osoba po urazie jest zdolna do ponownego uprawiania sportu. Skąd wiadomo, czy możemy już bezpiecznie wrócić do ulubionych aktywności?

Regeneracja po kontuzji – kiedy można jej oczekiwać?

Główny element, który pozwala na powrót do sportu, to regeneracja po kontuzji. Do ćwiczeń czy treningów można przystąpić, gdy wiadomo, że odbudowały się uszkodzone tkanki. Do tego czasu zaleca się maksymalne ograniczenie ruchu. Rozsądnym rozwiązaniem będzie całkowita rezygnacja z intensywnej aktywności fizycznej. Jeśli nie zaczniemy nadwyrężać mięśni, tym samym ułatwimy im regenerację. Przyjmuje się, że kontuzja wymaga 4-6 tygodni leczenia. Nie oznacza to jednak, że po ich upływie automatycznie można rozpocząć ćwiczenia. Ostateczną decyzję o kondycji rekonwalescenta podejmuje lekarz specjalista. Opiera się przy tym na wynikach kontroli. Najważniejszy wyznacznik to brak bólu – zarówno w stanie spoczynku, jak i w trakcie ruchu.

Wszelkiego typu urazy sportowe można podzielić na dwa rodzaje: pierwotne oraz wtórne. Drugi rodzaj pojawia się przy przeciążeniu tkanek, natomiast uraz pierwotny powstaje w rezultacie wydarzenia, na które nie mamy wpływu, nie możemy go przewidzieć. Jako przykład urazu wtórnego może służyć skręcenie stawu skokowego podczas zwykłego biegu. Z kolei uraz pierwotny to np. zwichnięcie czy złamanie kończyny po zderzeniu z przeszkodą. Trzeba mieć świadomość, że niezależnie od klasyfikacji każde uszkodzenie nieodwracalnie wpływa na strukturę tkanek miękkich. Dochodzi do ich przebudowy, oprócz tego nie są już tak wytrzymałe, jak przed kontuzją. Co za tym idzie, rośnie ryzyko ponownych urazów.

Co oznacza termin „kompensacja”?

W sytuacji, gdy określony obszar (tkanka, mięsień itp.) został uszkodzony, inny może przejąć jego rolę. To możliwe dzięki przystosowywaniu się ludzkiego organizmu do nowej rzeczywistości. W takich przypadkach ma miejsce tzw. kompensacja, polegająca na zastępowaniu funkcji uszkodzonego narządu przez zdrowy. Musimy jednak pamiętać, że zjawisko powstaje w wyniku adaptacji do warunków, które uległy niekorzystnej zmianie. To rozwiązanie wymuszone, zaistniałe nie z wyboru, a z konieczności. Nie powinno trwać zbyt długo, ponieważ grozi zaburzeniami biomechaniki ruchu.

Przedłużająca się kompensacja może mieć poważne następstwa. Przykładowo, przy niewydolności mięśni głębokich często dochodzi do wzrostu napięcia grzbietu spowodowanego osłabieniem mięśni przykręgosłupowych. W ten sposób powierzchowny układ mięśniowy kompensuje sobie nieprawidłowe funkcjonowanie wspomnianych mięśni głębokich. Na efekty nie trzeba długo czekać – pojawiają się uporczywe bóle pleców. Jeśli sytuacja się nie poprawi, w przyszłości niezbędna będzie terapia skupiająca się na odbudowie mięśni stabilizujących postawę.

Na czym polega fizjoterapia sportowa?

Kiedy przydarzyła się nam kontuzja, musimy przejść leczenie oraz odbudować uszkodzoną tkankę. Aby uniknąć negatywnych konsekwencji kompensacji, specjaliści rekomendują możliwie szybkie rozpoczęcie rehabilitacji. Podstawa to postawienie trafnej diagnozy, a następnie przystąpienie do ćwiczeń. To, jakie metody sprawdzą się najlepiej, zależy od samego urazu oraz jego rozległości. Techniki terapii dobiera specjalista.

Kiedy można już uprawiać sport po kontuzji? Na powrót do treningów możemy sobie pozwolić po uzyskaniu pozytywnej opinii lekarza. Decyduje o tym przy ścisłej współpracy z fizjoterapeutą, w oparciu o efekty rehabilitacji oraz wyniki wizyt kontrolnych. Po konsultacji ze specjalistą można wykonywać proste, nieobciążające ćwiczenia w warunkach domowych.

Zanim ponownie poświęcimy się aktywności fizycznej, musimy przywrócić funkcje oraz pełny zakres ruchomości stawów. Osiągnięciu tego celu służy fizjoterapia sportowa. Pacjent pracuje nad stabilizacją, wzmacnia uszkodzony obszar, a także poprawia swoją wytrzymałość. Planując swój powrót do aktywności, powinien być pod stałą kontrolą oraz opieką lekarza i fizjoterapeuty.